Jalovik – Gradina

Babin zub PD

Svetozara Markovića 7
+38164 389 64 96

Ozren PK

Alekse Markišića 28/3 18230 Sokobanja (poštanski fah 63)
+38164 855 33 61

Vidlič PK

Danila Kiša 22, 18300 Pirot
+38163 484 497 ; +38160 480 0211

• E4-13-1 Jalovik – Babin Zub       35,5 km
• E4-13-2 Babin Zub – Zavoj         24,4 km
• E4-13-3 Zavoj – Pakleštica          19,0 km
• E4-13-4 Pakleštica – Smilovci    28,0 km
• E4-13-5 Smilovci – Gradina         16,4 km

• Vredan je napora ovaj uspon na visoke grebene Stare planine koja je proglašena za park prirode zbog brojnih prirodnih fenomena, geoloških retkosti, raznovrsne flore i faune i vrednog etno nasleđa. Stenoviti vrh od peščarskih stena nazvan Babin Zub (1757 mnv) je spomenik prirode. Ovde je danas poznati skijaški centar. Najviši vrh Stare planine zove se Midžor (2168 mnv). Uspon na vrh od Babinog Zuba nije mnogo težak ali zahteva upornost.
• Put E4 od Babinog Zuba silazi u dolinu reke Temske u selo Topli Do sa zanimljivim narodnim graditeljstvom. Odavde se nastavljaju vredne prirodne, geomorfološke i geološke vrednosti. Klisura reke Temske usečena je u peščarske sedimente crvene boje iz perioda Perma (paleozoik). U neposrednoj blizini je stari manastir Temska.
• U jezgru planine smešteni su meandri reke Visočice usečeni u krečnjačkim stenama. Na ovoj reci podignuto je veštačko jezero Zavoj i turističko naselje.
• Put prolazi kroz brojna sela koje stanovništvo polako napušta. Ovde se negovala tradicija pripreme kvalitetnog sira poznatog kao „pirotski kačkavalj”. Centar proizvodnje bio je u selu Dojkinci, u srcu planine. Na Staroj planini je registrovano 1190 biljnih vrsta, 116 vrsta leptira, 18 vrsta vodozemaca, 203 vrste ptica i preko 30 vrsta sisara.
• Od prirodnih fenomena posebno je zanimljiv kanjon Rosomačke reke zvani „Ždrelo” kod sela Rosomač koji je izdubljen u tankoslojevitim raznobojnim stenama.
• Dalje put E4 prelazi preko planinskog prevoja Vidlič i silazi na veliku zaravan Odorovačkog polja. Prirodni fenomeni poniranja reke stvorili su zanimljiv sistem pećina između sela Petrlaš i Odorovci. Kroz polje potpuno pravolinijski u dužini od više kilometara uočava se trasa antičkog puta Via Militaris. U selu Smilovci nalazi se stara crkva sa freskom Isusa koji je prikazan bez kose (Ćelavi Isus). U podnožju Stare planine nalaze se gradovi Pirot i Dimitrovgrad. Pirot je stari kulturni i privredni centar. Spominje se još u IV veku u rimskoj karti Tabula Peutingeriana kao antičko naselje Tures. Od srednjeg veka Pirot je bio jak zanatski centar u kome se posebno razvila veština tkanja ćilima sa karakteristikama ovog kraja.
• Zahvaljujući nekada razvijenom gajenju ovaca na Staroj planini obezbeđivane su sirovine kvalitetne vune. Pirotski ćilim je odavno poznat i ovaj zanat se postepeno obnavlja. Takođe se čuva i obnavlja tradicija izrade pirotskog kačkavalja. Preporučuje se obilazak Pirota i njegovog muzeja, tvrđave i drugih vrednosti.
• Dimitrovgrad se nalazi u blizini granice sa Bugarskom (5km). Prethodno ime, pre ІІ svetskog rata bilo je Caribrod. U gradu je interesantna crkva Rođenja Presvete Bogorodice (1892) sa ikonostasom od šimširovog drveta u čipkastoj tehnici. Izradili su ga majstori Samokovske škole. Kod Dimitrovgrada, kod sela Kozarice do graničnog prelaza Gradina put E4 prelazi na teritoriju Bugarske.